Kuchnia małopolska

Małopolska to jedna z historycznych krain państwa polskiego, która odniosła bardzo duże znaczenie także w początkach formowania się naszej państwowości. Obecnie zajmuje ona południowo-wschodnią część Polski. Jej historyczną stolicą jest Kraków. Można wyróżnić kilka charakterystycznych regionów kulturowych, które zasadniczo się od siebie różnią. Mamy tu na myśli między innymi takie terytoria jak Ziemia Sandomierska, Żywiecczyzna, czy też Zagłębie Dąbrowskie. Małopolska to kraina bardzo różnorodna pod względem krajobrazowym. Na południu możemy wyróżnić przede wszystkim pasmo Karpat, które z pewnością stanowią nie tylko bardzo istotny walor przyrodniczy, ale również nie lada atrakcję turystyczną. Warto również podkreślić, że Małopolska znajduje się w dorzeczu najdłuższej polskiej rzeki – Wisły. Niezależnie jednak od kwestii historycznych i geograficznych warto podkreślić, że Małopolska słynie również ze specyficznej, niezwykle smacznej i różnorodnej kuchni. W tym artykule postaramy się przybliżyć Ci, na czym polega wyjątkowość potraw, które powstają w tym regionie Polski.

Początki kuchni małopolskiej

W pierwszej kolejności jednak zastanówmy się, gdzie należy szukać początków kuchni małopolskiej. Aby poznać pierwsze charakterystyczne dla tego regionu Polski potrawy, a także dowiedzieć się skąd wywodzi się różnorodność tej kuchni, to musimy cofnąć się aż czasów zaborów. 

Oczywiście jak już wcześniej wspomnieliśmy kuchnia małopolska jest zdecydowanie kuchnią niejednolitą. Jaka jest tego przyczyna? Przede wszystkim w dużej mierze przyczyniły się do tego właśnie zabory. Warto podkreślić, że pod koniec XVIII wieku w wyniku upadku państwa polskiego i rozbiorów region Małopolski został podzielony na dwie części. Mówimy tutaj przede wszystkim o ziemiach, które zostały przyłączone do Królestwa Polskiego, oraz o tych, które przypadły Austrii. 

Ten drugi region to przede wszystkim zasadnicza część Małopolski razem z Krakowem, która w ramach państwa austriackiego nazywana była Galicją. Dlatego też często kuchnię małopolską zamiennie nazywa się również kuchnią galicyjską. Oczywiście warto tutaj podkreślić, że wobec takiej otoczki historyczno- politycznej kuchnia galicyjska była pod dużym wpływem tego, jak sporządzano potrawy w Wiedniu.

Kuchnia małopolska – czym się charakteryzuje?

W pierwszej kolejności przyjrzymy się  śniadaniom przygotowywanym w ramach kuchni małopolskiej. Przede wszystkim warto podkreślić, że zazwyczaj są to śniadania przygotowywane na słodko. Wykorzystywane są w nich zazwyczaj domowej roboty konfitury. Mamy tutaj na myśli przede wszystkim wyroby powstałe na bazie wiśni, a także jagód. Do takiego śniadania zazwyczaj podaje się również bułkę, a także gorące mleko. 

Natomiast jeśli nie mamy ochoty na wersję słodką, to możemy sprawdzić jak w Małopolsce przygotowuje się tradycyjne śniadania na słono. Taką potrawą mogą być choćby jajka po wiedeńsku. Nazywane są one również jajkami w szklance. Takie jajka wbija się do szklanki, a następnie umieszcza się szklankę w gotującej się w wodzie. Aby danie można było uznać za wykonane, to w jajkach powinniśmy mieć ścięte białko, natomiast żółtko powinno pozostać płynne. Tak przygotowane jajka doprawia się oczywiście różnego rodzaju przyprawami jak sól, pieprz i zioła. Dobrym rozwiązaniem będzie również dodanie odrobiny szczypiorku.

Kuchnia małopolska charakteryzuje się również tym, że jest bardzo sycąca. Jako przykład można tutaj podać choćby jedno z najbardziej charakterystycznych dań tej kuchni, czyli krakowska maczankę. Na tę potrawę składa się przede wszystkim pieczona karkówka, ewentualnie schab, a także kminek. Tak przygotowane mięso umiejscawia się w formie plastrów w połówkach kajzerki.

W przypadku deserów kuchnia małopolska charakteryzuje się tym, że w znacznej mierze wykorzystywana jest tutaj czekolada. Warto zwrócić uwagę choćby na Piszinger. Jest to tort wykonany z wafli, które przełożone są masą czekoladową. Oczywiście jak nazwa wskazuje potrawa ta pochodzi od austriackiego cukiernika. Jak więc widać, możemy tutaj zauważyć silne wpływy kuchni wiedeńskiej.

Charakterystyczne dania kuchni małopolskiej

Jakie jeszcze dania, oprócz wspomnianej wyżej maczanki po krakowsku, można wymienić, jako charakterystyczne potrawy kuchni małopolskiej? Przede wszystkim zwróćmy uwagę na kaczkę po krakowsku. Jest to danie, w którym kaczka podawana jest z kaszą i grzybami. 

Warto również wspomnieć o tym, że kuchnia małopolska charakteryzuje się również tak charakterystycznymi wyrobami jak kiełbasa krakowska, a także kiełbasa biała. W przypadku deserów możemy również zwrócić uwagę na babkę grysikową z bakaliami. Niewątpliwie Małopolska słynie również z krakowskich obwarzanków, bajgli, czy też precli. Jak widać na powyższych zestawach różnych dań tradycyjnych dla kuchni małopolskiej, można wywnioskować, że z pewnością nie jest to kuchnia dietetyczna. Dania powstają przeważnie na bazie gęstych śmietan, a także zapiekanych  ziemniaków. Charakterystyczne jest również wykorzystywanie do dań ciężkich i zawiesistych sosów. 

Małopolskie przysmaki

Oscypek – tradycyjny podhalański ser

Oscypek, znany również jako oscypek podhalański, to wyjątkowy ser wytwarzany z owczego mleka w polskich Tatrach. Jego historia sięga setek lat, kiedy to pasterze, wędrujący ze swoimi stadami owiec po górskich łąkach, zaczęli produkować ten niepowtarzalny przysmak. Dziś oscypek jest…

Smocze dania na smocze urodziny

To już pięćdziesiąt lat odkąd w Krakowie stoi rzeźba Smoka Wawelskiego. Tak okrągłe urodziny musiały być uczczone w wyjątkowy sposób. I temu właśnie posłużyły smocze smakołyki, czyli wyjątkowe dania zainspirowane bestią spod zamkowego wzgórza – w wersji wegetariańskiej i nie…

Przepisy

Parzybroda po mirowsku

Mirów, mała wieś, obecnie położona w województwie śląskim, ale tradycjami powiązana z regionem małopolskim, może kojarzyć się nie tylko z jednym z zamków na Szlaku Orlich Gniazd, ale i z zupą opartą na kapuście z dodatkiem warzyw o wdzięcznej nazwie:…

Staropolska kuchnia małopolska i jej skarby

Historia kuchni polskiej nie byłaby kompletna, gdyby pominąć potrawy krakowskie i inne specjały z regionu małopolskiego. Dziś tworzą one kanon polskiej tradycji kulinarnej. Kuchnia małopolska ma wieloletnie tradycje i swą własną specyfikę. Dziś te staropolskie potrawy i dania są chętnie…

Tradycyjne alkohole z Małopolski – wódki, miody, nalewki

Małopolska dorobiła się bardzo intrygującej kolekcji alkoholi lokalnych. Jak w wielu innych miejscach Polski, także i tu popularne są mocne wódki, aromatyczne nalewki i rozgrzewające miody. Na liście tradycyjnych produktów z regionu znajdziemy kilka ciekawych pozycji. Warto je popularyzować i…

Sałata po orawsku

To pochodzące z regionu orawskiego danie nie należy do tych najbardziej wykwintnych i wysublimowanych. Sałatę po orawsku cechuje za to prostota, szybkość przygotowania oraz charakterystyczny, kwaskowy smak. I jest to coś, co zapada w pamięć i wywołuje miłe skojarzenia.

Tarcioki

Pochodzące z tradycji kuchni góralskiej Tarcioki zawsze stanowiły ważną pozycję w menu mieszkańców Podhala. Inna nazwa tej lokalnej potrawy to kluski scykane. Najlepiej smakują, gdy dodamy do nich boczek, cebulę i zsiadłe mleko. Jak je przygotować? Składniki: 500 g ziemniaków…

Zupa zoproska

Zupa zoproska to mająca ponad 100-letnią tradycję na Podhalu, pyszna potrawa, która dzisiaj przygotowywana już jest w niewielu gospodarstwach. Tylko najbardziej tradycyjne gospodarstwa nadal trudnią się przygotowywaniem tej zupy, która przez wzgląd na pospolite składniki nazywana była także tzw. „biedną…

Pierogi łomnicańskie

Aby przygotować tradycyjne pierogi łomnicańskie musimy zadbać o kilka ważnych składników, oraz przestrzegać przepisu podanego w dalszej części artykułu. Składniki: 3 kg ziemniaków pół kilograma sera białego 2 jajka 2 łyżki mleka łyżka mąki sól słonina i przysmażony boczek Przygotowanie:…

Ziemniaki po cabańsku

Pisząc o kuchni małopolskiej nie możemy zapomnieć o ziemniakach po cabańsku. Jest to lokalny przysmak, spotykany głównie w okolicach Chrzanowa. Niegdyś tereny te zamieszkiwał lud Cabanów i stąd wzięła się nazwa tej pysznej potrawy. Ziemniaki po cabańsku wymagają najwyższej jakości…